Deprem dünya tarihi boyunca birçok şehrin, ülkelerin ve kıtaların yerle bir olmasına sebebi olmuştur. Aynı zamanda milyonlarca insanın ölmesinin de önünü açmıştır. Bu makalemizde sizlere son yüzyılda meydana gelmiş en şiddetli ve en büyük depremleri sıraladık. Listemize tersten başlayarak gidelim.
Sumatra Depremi (8.7)
Aralık 2004 depreminde ağır bir felakete maruz kalan ve hemen ardından kıyılara vuran tsunamilerle zor durumda kalan Endonezya… Bu depremden 3 ay sonra, 28 Mart 2005 günü bir kez daha deprem oldu. Sumatra Adası dışında birçok ülkeyi etkileyen bu depremin büyüklüğü 8.7 olarak ölçüldü. Sarsıntı yaklaşık 100 saniye boyunca devam etti. Bu depremden sonra 8.3 ve 8.2 olarak 2 büyük deprem daha meydana geldi. Bu depremler özellikle Singapur, Tayland ve Güney Hindistan’da şiddetli bir şekilde hissedildi. Yerin 30 km altında olan bu deprem sonucunda 1 metreye kadar varan tsunamiler Sumatra’yı vurdu. Fakat yıkıcı bir etkisi olmadı. Bunun sebebi ise ada halkının tedbirli davranarak tehlikeli bölgelerden uzaklaşmasıydı. Depremde hayatını kaybedenlerin sayısı yaklaşık 2000 kişi ve 7000 kişi de yaralandı.
Tibet- Çin Depremi (8.6)
15 Ağustos 1950 tarihinde saat 14.00’te olan bu depremin merkez üssü Assem Bölgesi. Büyüklüğü 8.6 olarak ölçülen bu deprem, Çin dışında Hindistan, Nepal, Tayland, Bangladeş, Bhutan ve Myanmar’da da oldukça şiddetli hissedildi. Depremin ardından meydana gelen yer çatlakları toprağın sıvılaşmasına neden oldu. Bunun sonucunda büyük heyelanlar oldu. En önemlisi bu heyelanlar nehir yataklarını tıkayacak bir büyüklükteydi. Yönleri değişen nehirlerin birçok köyü sular altında bıraktı ve binlerce insanın ölmesine neden oldu. Yerin yaklaşık 25 km altında gerçekleşti. Doğu Tibet’in yarısı yerle bir oldu ve yaklaşık 100 bin insan hayatını kaybetti.
Alaska Depremi (8.7)
4 Şubat 1965 tarihinde ülkenin yerel saatiyle 19.01’de Shemya adasında olan bu depremin büyüklüğü 8.7 olarak kayıtlara geçti. Yerin 30 km altında gelen bu deprem yaklaşık 2 dakika sürdü. 600 km uzunluğunda 200 eninde bir kırılma meydana geldi. Depremin yarattığı tsunami nedeniyle 10 metreden büyük dalgalar meydana geldi. Sahil kesiminde yaşayan nüfusun az olması ve bölgenin coğrafi yapısı nedeniyle bu dalgalar can kaybına neden olmadı. Yaklaşık olarak 100 kişi hayatını kaybetti. 25 kişi yaralandı.
Ekvador Depremi (8.8)
31 Ocak 1906 günü saat 10.36’da Ekvador kıyısında Esmeraldas’da olan bu depremin büyüklüğü 8.8 olarak kayıtlara geçti. 700 km2 lik alanı etkileyen bu deprem sonucunda çevresinde bulunan sahillere dev tsunamiler vurdu. Boyları 2 metre ile 8 metre arasında değişen dalgalar tek Ekvador’ a vurmadı. Kosta Rika, Meksika, ABD, Panama, Guatemala ve Japonya’ya kadar ulaştı. Toplam 2080 kişi hayatını kaybetti.
Şili Depremi (8.8)
Yine Güney Amerika Kıtasında meydana gelen bir deprem. Ama bu sefer 27 Şubat 2010 tarihinde, Şili’nin Maule bölgesinde meydana geldi. 8.8 olarak ölçülen deprem, yerin 30 km altında meydana geldi. 3 dakika 10 saniye süren bu deprem yalnızca Şili’de değil, Arjantin, Peru ve Bolivya’ da hissedildi. Deprem yüzünden meydana gelen tsunamiler sonucunda Şili’yi vuran bu tsunamiler birçok kasabayı neredeyse haritadan sildi. En büyüğü 5 metre olarak kayıtlara geçen bu dalgalar yalnızca Şili’yi değil çevre ülkeleri de vurdu. 525 kişi hayatını kaybetti, 25 kişi kayboldu ve nüfusun %9‘u evlerini kaybetti. Bu depremin Şili’ye verdiği ekonomik zarar ise 20 milyar ile 30 milyar arası olduğu düşünülmekte.
Kamçatka Depremi (9.0)
4 Kasım 1952 tarihinde saat 04.58’de Rusya’nın Kamçatka Yarımadasında olan bu depremin büyüklüğü 9.0 olarak kayıtlara geçti. Sarsıntı Çin ve Japonya’da da hissedildi. Yerin 21 km altında meydana geldi. Depremin sonucunda olan tsunamiler Sovyetler Birliği ve Japonya sahillerini vururken, dalgalar Alaska’ya bile ulaştı. Ayrıca bu deprem Rus tarihinin en büyük depremidir. Kamçatka’da birçok yerleşim yeri kullanılamaz hale geldi. Toplam 2336 kişi hayatını kaybetti, 5000’den fazla kişi yaralandı. Kamçatka Yarımadası 2 metre Doğuya doğru kaydı.
Tohoku Depremi (9.0)
11 Mart 2011 tarihinde ülkenin yerel saati ile 14.46’da Tohoku bölgesinde Oshika Yarımadasında olan bu depremin büyüklüğü 9.0 olarak kayıtlara geçti. Yerin 29 km altında olan bu deprem 5 dakika 55 saniye sürdü. Kısaca şöyle kafanızda canlandırın, bu fay kırıklığı Türkiye’nin yüzölçümünün 4’de 3’ü.40 metrelik dev tsunamiler saatte 500 km’lik hızla Japonya’ya vurdu. Bu tsunumi o kadar hızlıydı ki, 17000 km uzaklıkla olan Şili sahilinde 2 metreye varan tsunamiler meydana geldi. Japonya depreme en iyi önlem almasına rağmen çok acı bir tablo ile karşılaştı. Kara ve demir yollarını ağır hasar gördü. Baraj yıkılarak birçok yerin sular altında kalmasına neden oldu. 4 buçuk milyon ev elektriksiz ve 1 buçuk milyon ev susuz kaldı.
Özellikle de tsunami sonucu Fukuşima Nükleer Santralinde meydana gelen hasar sonucunda, yüzbinlerce insan bölgeden tahliye edildi. En önemlisi bu deprem Japonya’da olmuş en büyük depremdir. Japonya’ya ekonomik sonucu yaklaşık 235 milyar ABD doları olarak düşünülmekte. Bu nedenle Tohoku depremi dünya tarihinin en ağır hasarlı depremi olarak kayıtlara geçti. Deprem sonrasında 3 bine yakın artçı sarsıntı meydana geldi. Her şeyden önce bunların yarısı 7.0 büyüklüğünün üzerindeydi. 19759 kişi hayatını kaybetti. 6243 kişi yaralandı. 2553 kişi de kayboldu.
Sumatra Depremi (9.3)
Yine bir Sumatra depremi. 26 Aralık 2004 tarihinde saat 07.58’de Sumatra Adasının açıklarında meydana gelen bu depremin büyüklüğü 9.3 olarak kayıtlara geçti. Yerin 30 km altında meydana geldi. 8 dakika 30 saniye boyunca sürdü. 1300 km uzunluğunda 400 km genişliğinde bir yeri etkiledi. Bu nedenle deprem yalnızca Endonezya’da değil, Hindistan, Bangladeş, Malezya, Tayland, Bangladeş, Sri Lanka, Singapur ve Myanmar’ı da etkiledi. NASA’da çalışan bilim adamlarına göre depremin dünyanın dönüşünü etkilediğini, günlerin süresini azalttığını, çok az da olsa gezegenin şeklini değiştirdiğini ve Kuzey Kutbunun 2 buçuk cm kadar kaydığını açıkladılar.
Birçok bilim adamlarına göre depremin sonrasına kıtalarda 1 cm’ye varan kaymalar tespit edildi. Hint Okyanus’unda dev tsunamiler meydana geldi. Ek olarak bu tsunamilerin toplam enerjisi ölçüldüğünde yaklaşık 5 MEGATON TNT’ye eşit olduğu öğrenildi. Dalgalar Sumatra Adasının 5 km içerisine kadar ulaşarak onlarca köyü ve kasabaları neredeyse haritadan sildi… Önemli bir nokta tsunami o kadar güçlüydü ki, 16 saat sonra yaklaşık 8500 km uzaklıkta olan Afrika kıyılarına kadar ulaştı. Toplam 230 bin insan hayatını kaybetti. Sonuç olarak zarar gören ülkelerde ekonomik sorunun yaklaşık 100 milyar dolar olduğu düşünülmekte.
Alaska Depremi (9.3)
27 Mart 1964 tarihinde saat 17.36‘da Alaska’nın Shoup Körfez’inde meydana geldi. 9.3 olarak kayıtlara geçmiştir. 4 dakika 30 saniye sürdü. Kuzey Amerika Kıtasında kaydedilen en büyük deprem olarak kayıtlara geçti. 500 yıldır stres altında olan 970 km uzunluğunda olan fay bir anda koparak yeryüzünde 18 metreye varan yarıklar meydana geldi. Oluşan tsunami sonucunda 8 metrelik dalgalar birçok köyü ve kasabayı yerle bir etti. Bu dalgalar Sovyerlet Birliğine ve Japonya’ya kadar ulaştı. Yerin 25 km derinliğinde meydana geldi. 131 kişi hayatını kaybetti. 5000‘den fazla yaralanma yaşandı.
Büyük Şili Depremi (9.5)
En önemlisi ve en büyük deprem olan Şili’de. 22 Mayıs 1960 tarihinde saat 19.11‘de Şili’nin Valdivia şehrinde olan dünyanın en büyük depremi, 9.5 olarak kayıtlara geçti. Bu deprem yaklaşık 10 dakika sürdü. Sonuç olarak dünya tarihinde en uzun süreli olarak kayıtlara geçti. Bununla birlikte oluşan tsunami dalgaları Yeni Zelanda ve Avustralya kıyılarına kadar ulaştı. Şili’nin tüm sahil kentleri yıkıma uğradı. Bununla birlikte haftalarca hatta aylarca elektriksiz kalan şehirler oldu. Bu büyük felakette ölen kişi sayısı net olarak bilinmemekte. Tahminler 6000 ila 10000 arası olduğunu söylüyor.