Bilgisayarınızda fazlaca çöp dosya olduğunda bu durum bilgisayarınızı yavaşlatır. Bunun için bilgisayardaki gereksiz dosyaları manuel silmek, üçüncü parti programları kullanmak ve bilgisayarınızdaki disk temizleyici aracını kullanmak bilinen ve önerilen yollardır. Ancak bu yolların haricinde kullanabileceğiniz bir diğer yöntem de Windows bilgisayarınızda yerleşik olarak bulunan Komut İstemi programının gücünden yararlanmaktır. Bu programlar sizin manuel olarak yapacağınız (ve doğal olarak uzun zaman alabilecek) işlerinizin (en azından) bir kısmını çok daha hızlı bir şekilde yaparak size vakit kazandıracaktır. O halde vakit kaybetmeden Komut İstemi kullanarak bilgisayarın nasıl hızlandırılabileceğine bakalım.
Komut İstemi (CMD) Nedir?
Komut isteminden kısaca bahsetmek gerekirse, Windows’un ilkel atası olan MS-DOS’tan miras kalan bir işletim sistemi programı diyebiliriz. Grafik arayüzünün olmadığı MS-DOS işletim sisteminde komutlar ve işlemler yazı ile belirtilerek yapılırdı, modern Windows işletim sistemlerinde bulunan CMD programı da aynı mantıkla çalışır ve Windows işletim sisteminiz üzerinde hızlıca işlem yapmanıza olanak tanır.
Komut istemi kullanarak bilgisayarınızı hızlandırmanızın birkaç püf noktası bulunmaktadır. Bunlar çöp dosya temizlemek, RAM kullanımını optimize etmek ve SVCHost servislerini kapatmak diye gider.
Çöp Dosyaları Temizlemek
Komut İstemi kullanarak çöp dosya temizliği yapmak için kullanılan komut del komutudur. Del komutu tekil ya da çoğul dosya silme işlemi için kullanılır ve farklı argümanlarıyla dosya silme işlemini daha detaylı bir hale getirir.
Komut İstemiyle dosya silmek denince akla gelen ilk klasör Temp klasörüdür. Bu klasör Kullanıcılar klasörünün kullanıcı dizininde AppData/Local alt dizininde bulunur ve bazı gereksiz (çöp) dosyalar bu klasör altında tutulur. Ancak Windows işletim sisteminde ikinci bir Temp dosyası daha vardır, bu da C:\Windows klasörünün altında bulunur.
Bu iki klasörü de temizlemenin yolu başta belirtilen del komutunu kullanmaktan geçer. Bu komut sırayla şöyle kullanılır:
del /f /s /q %temp%
del /f /s /q %systemdrive%\Windows\Temp
%temp%, Kullanıcılar’daki Temp klasörünün konumunu tutan sistem değişkenidir, bu yüzden dizin komple yazılmak yerine %temp% şeklinde yazılabilir.
Ancak burada belirtilmesi gereken bir diğer püf nokta da Windows dizini altındaki Temp dosyası üzerinde işlem yapabilmek için yönetici yetkisinin bulunmasının gerekliliğidir. Bu yetki kontrolü de Komut İstemi’nde şu şekilde yapılır:
net session >nul 2>&1
Bu komut kullanılırsa Komut İstemi yönetici yetkisini tanıyacaktır. Bu yetki Windows’taki Prefetch dosyası üzerinde işlem yapmak için de gereklidir, o klasör de şu komutla silinir:
del /f /s /q %systemdrive%\Windows\Prefetch
Bu şekilde geçici ve Windows klasörü içindeki çöp dosyaların temizliğini yapabilirsiniz.
Windows işletim sisteminde bulunabilecek diğer çöp dosyalar .tmp, .chk, .log gibi uzantıları olan dosyalardır ve bu dosyalar (genellikle) hiçbir ekstra işlemde kullanılmadığından dolayı gönül rahatlığıyla silinebilirler. Bu dosyaları silmek için şu kodların kullanımı yeterlidir:
del /f /s /q %systemdrive%\*.tmp
del /f /s /q %systemdrive%\*.chk
del /f /s /q %systemdrive%\*.old
del /f /s /q %systemdrive%\*.log
Bu komutları kullanarak Windows işletim sisteminizdeki çöp dosyaları kolaylıkla silebilirsiniz.
RAM Kullanımını Optimize Etme
Bilgisayar performansında önemli bir yeri olan RAM’in işletim sistemi tarafından nasıl kullanılacağı optimize edilebilir bir özelliktir. Bu optimizasyonu yaparak bilgisayar hızlandırma işleminizi bir adım daha öne taşımak için kullanılması gereken komutlar şunlardır:
Fsutil behavior query memoryusage
Fsutil behavior set memoryusage 2
Bu komut kullanılarak NTFS’nin dosya atama tablosu (FAT) üzerinde atanabilen havuz bellek oranı yükseltilir, bu şekilde bilgisayar performansında bir iyileştirme söz konusu olabilir. Komutun etkinlik kazanması için bilgisayarınızı yeniden başlatmanız gerekir.
SVCHost Servislerini Kısma
Bilgisayar hızlandırma işleminin bu kısmı için bilgisayarınızda svchost.exe’ler tarafından çalıştırılan servislere ve bu servislerin önem derecesine bakmanız gerekir, dolayısıyla bu kısım bilgisayardan bilgisayara göre değişir. Bunun için üçüncü parti svchost inceleyici programlara başvurmanız gerekir. Bu programlarla gereksiz gördüğünüz ve önemsiz servisleri bulduktan sonra şu komut ile bu servisleri devre dışı bırakabilirsiniz:
sc config servisAdı start=disabled
Bu komutu kapatacağınız bütün servislere uygulayabilirsiniz. Eğer bu servisleri geri açmak isterseniz start=Auto kullanabilirsiniz.
İnternet Hızlandırma
Bazı durumlarda bilgisayarınızda yavaş olan işletim sistemi değil de bilgisayarın internet bağlantısıdır. Komut İstemi kullanarak bu sorunun bir nebze de olsa önüne geçilebilmektedir. Bunun için kullanılabilecek bazı faydalı komutlar ile beraber bilgisayarın İnternet bağlantısı hızlandırılabilir.
Windows bilgisayarınızda İnternet bağlantısı hızlandırmak için yapabileceğiniz ilk şey IP adresinizi yenilemektir. Bunun için sırayla kullanılabilecek iki komut mevcuttur:
ipconfig /release
ifconfig /renew
Bu komutlar sırayla bilgisayarın kullandığı IP adresini bırakır ve yeniler.
Komut istemiyle İnternet hızlandırmak için yapılabilecek ikinci işlem de DNS Çözümleyici Önbelleğini temizlemektir. Bu işlemi yapmak için ipconfig’in “/flushdns” komutu kullanılır ve bir başarı mesajı alınırsa işlem tamamlanmış demektir.
İnternet bağlantınızı biraz daha hızlandırmak isterseniz Windows’ta bulunan Winsock servisini resetlemeniz gerekebilir. Bunun için kullanılacak komut aşağıdaki gibidir:
netsh winsock reset
Winsock Windows’ta bulunan bir internet bağlantı “soket”idir ve bu “soket”lerden herhangi biri bozulursa İnternet bağlantısının tamamen kaybolmasına kadar giden sonuçlarla karşılaşılabilir. Bunun önlemek için zaman zaman Winsock’u yeniden başlatmak gereklidir (tabi akabinde bilgisayarınızı da yeniden başlatmanız gerekecektir).
Bilgisayarınızdaki İnternet hızının önemli bileşenlerinden birisi de indirme hızıdır. Bilgisayarınızın indirme hızını arttırmak için kullanabileceğiniz komutlardan birisi şudur:
netsh int tcp set global autotuninglevel=normal
Auto-Tuning Level parametresinin durumu “netsh interface tcp show global” komutuyla kontrol edilir ve eğer bu parametre “Normal” seviyede değil is bu komut kullanılabilir, aksi takdirde bu komutun kullanılmasına gerek yoktur.
Bazı durumlarda İnternet hızının yavaşlığı işletim sistemi tarafından empoze edilen bir sınırdan kaynaklı olabilir. Neyse ki Komut İstemi, bünyesinde bu sorunu aşmak için de bir komut kombinasyonu sunmaktadır. Sözü edilen komut kombinasyonu aşağıdaki gibidir:
netsh interface tcp set heuristics disabled
Bu komut sayesinde işletim sistemi tarafından konulan bağlantı hızı sınırı kaldırılacak ve İnternetiniz hızlanacaktır.
Disk Kontrolü
Bilgisayarın yavaşladığı bazı durumlarda harddisk kontrolü yapmanız gerekebilir. Bu kontrolü yapmak için kullanabileceğiniz CMD komutu “chkdsk /r” olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu komut harddiskte bulunan kötü bölümleri tespit edip okunabilen bilgileri kurtarır, böylece harddiskinizdeki dosyaları dosya hatalarından mümkün olduğunca ayırır.
Bu işlemin daha hızlı yapılması gerekirse bu komut şu şekilde çalıştırılabilir:
chkdsk /r /perf
Ancak burada dikkat edilmesi gereken iki nokta vardır: Birincisi Chkdsk /r komutunun yönetici yetkisiyle çalıştırılması gerekliliği, ikincisi de “/perf” opsiyonunun kullanımının bilgisayarda o an çalışan diğer görevlerin performansını etkileyeceği (çünkü /perf komutu işlemi hızlandırmak için bilgisayardaki donanım kaynaklarını daha fazla kullanır).
Sonuç
Windows bilgisayarınızda yerleşik olarak bulunan Komut İstemi programıyla bilgisayar performansı ayağa kaldırılabilir, çöp dosyalar temizlenebilir ve İnternet bağlantısı hızlandırılabilir. Bu işlemler toplamda 10-20 satırlık kodla yapılarak kullanıcıya yüklü miktarda vakit kazandırabilir. Bu yazıda bu kodların neler olduğunu ve ne iş yaptıkları anlatılmıştır. Eğer bilgisayar performansında biraz daha ileri gidilmesi dilenirse bu komutlara takviye olacak başka ek komutlar da bulunarak bilgisayar donanım kapasitesinin daha büyük bir yüzdesini kullanarak bir performans canavarına dönüştürülebilir.