Bildiğiniz gibi barajlar insanlık tarihi açısından çok önemlidir. Hatta ırmaklar bile insanlar için çok önemlidir. İlk insan yerleşimlerine bakıldığında bu yerleşimlerin ırmak kıyılarında yapıldığını görürüz. Bu durum biz insanlar için su gibi vazgeçilmez kaynaklara olan erişimden dolayı çok önemli bir rol oynar.
Bizde sizlere bu yazımızda barajlar hakkında çeşitli bilgiler vereceğiz. Ayrıca bu yapıların neden yapıldıklarına değineceğiz. Bunun yanı sıra yazımız içerisinde Türkiye’de bulunan barajlardan da bahsedeceğiz. Bakalım bu devasa yapılar hakkında ne kadar bilgiye sahipsiniz. Hazırsanız bu yapılar hakkındaki bilgilerimize geçelim.
Baraj Nedir Niçin Yapılır?
İlk olarak sizlere barajlar hakkında biraz bilgi vermek istedik. Temel olarak baraj denince insanların aklına 2 fikir gelir. Bunlardan ilki su kaynaklarıdır. Diğeri ise enerji üretimleridir. Çünkü bu yapılar geçmişte olduğu gibi bugün de biz insanlara çok büyük yararlar sağlar. Bu durum da insanlık açısından bu yapıların giderek önem kazanmasına neden olmuştur.
İlk olarak bir baraj ya da baraj gölü denince insanların aklına barajlar doluluk oranı geliyor. Bu gayet normal bir durum. Çünkü genel olarak insanlar bu yapıları su kaynağı olarak düşünüyor. Çünkü sizin de bildiğiniz gibi bu yapılar doğal suları tutmak ve onları daha sonra daha verimli bir şekilde kullanmak üzere yapılıyorlar.
Bu yapıların ikincil kullanımları da bildiğiniz gibi elektrik üretimidir. Bu yapılarda biriken sular potansiyel ve kinetik enerji sayesinde elektrik enerjisine dönüştürülür. Buradan da bizim bugün evlerimizde kullandığımız elektrik enerjileri üretilir. Bu özellik, özellikler barajlar doluluk oranları açısından da çok önemlidir. Çünkü buralarda eğer su olmazsa elektrik de üretilemez.
Türkiye’deki Barajların Doluluk Oranı ve Toplam Sayıları
Peki Türkiye’de aç tane baraj var ve bunların doluluk oranları nelerdir diye sorsaydık cevap olarak ne alırdık? Bu soruya sayı olarak cevap vermek çok kolay. Çünkü toplamda yapılan baraj sayısı bellidir. Ayrıca bunlar her sene Tarım ve Orman Bakanlığı’nın yayınladığı raporlarda da görülmektedir. Bu yüzden sayı açısından bir sıkıntımız yok. Ama aynı şeyi barajlardaki su seviyesi açısından söyleyemeyiz.
İsterseniz gelin ilk önce baraj sayısına bakalım. Türkiye’de toplamda 861 adet baraj vardır. Bunların bir kısmı özel işletmelerce yönetilirken bir kısmı ise devlete aittir. Ayrıca bunlar arasında da toplamda 14 tanesi devasa boyutlardadır. Diğer barajlar ise görece daha küçüktür. Bu yüzden toplam çıkan bu sayıyı kabaca büyük ve küçük olarak iki gruba ayırabiliriz.
Şimdi ise gelelim bu barajlarda son durum açısından değerlendirmemize. Bildiğiniz gibi her yıl haberler de Türkiye’deki barajların dolulukları ve benzeri haberler görürüz. Bu durum herkes için çok önemlidir. Çünkü bu su doluluğu oranları bütün sektörler için çok büyük değerler barındırmaktadır. Bu yıl ise Türkiye genelindeki doluluk oranı İstanbul, Ankara ve İzmir için %70 civarındadır. Bu ve benzere sizde internet üzerinden çeşitli kaynakları kullanarak ulaşabilirsiniz.
Türkiye’nin En Büyük Barajı: Atatürk Baraj Gölü
Atatürk Barajı, Türkiye’deki en büyük barajdır. Ayrıca en büyükler arasında açısından da büyük önem taşımaktadır. Adıyaman ve Şanlıurfa illeri arasında olan bu baraj Fırat Nehri üzerindedir. Bu yönüyle de diğer barajlar arasında direk göze çarpmakta ve öne çıkmaktadır. Bu devasa yapının inşaatına 1983 yılında başlanmıştır. İnşaat 1992 yılında tamamlanmıştır.
Ayrıca bu baraj, 169 metre yüksekliğindedir. Toplamda 8 adet türbine sahip olan barajın gövde hacmi ise 84,5 milyon metre küptür. Baraj inşaatı sırasında yapılan gölün alanı ise 817 metre karedir. Bu açıdan da hem sulama hem de elektrik üretimi açısından önemli barajlar arasındadır. Ayrıca Atatürk Barajı, Dünya’daki en büyük 6. ve hidroelektrik santralleri arasında da en büyük 5. yapıdır.
Bütün bu özelliklerinin yanı sıra barajın toplam kurulu gücü 2400 Megawatt’tır. Yıllık olarak ise saatte 8900 Gigawatt elektrik üretmektedir. Tüm bu özellikleri sayesinde barajlar arasında önemli bir yere sahiptir. Çünkü Atatürk Barajı, diğer tüm hidroelektrik santrallerinde üretilen elektriğin %20’sini tek başına üretmektedir.
Barajlar Arasında Bir Dev: Keban Baraj Gölü
Keban’da Atatürk Barajı gibi Fırat Nehri üzerine kurulu bir barajdır. Ancak bulunduğu bölge itibariyle Elâzığ, Tunceli ve Erzincan illeri arasında kalmaktadır. Bu barajın yapımına 1965 yılında başlanmış olup 1975 yılında devlet eliyle tamamlanmıştır. Proje ilk yapıldığı zaman barajlar açısından önemli bir amaç bulunmaktadır. Bu amaç ise Keban özelinde elektrik üretimidir.
Bu barajın gövde hacmi ise Atatürk’ten sonra en büyük 2. gövde hacmine sahiptir. Toplamda 16,6 metre küplük bir hacme sahiptir. Ayrıca baraj gölünün toplam alanı ise 675 bin metre karedir. Bu özellikleri açısından Keban, Türkiye’deki barajlar büyüklük sıralaması açısından 2. sırada yer almaktadır.
Keban Barajı’nın da Atatürk Barajı gibi toplamda 4 tane türbini bulunmaktadır. Bu türbinlerin kurucu gücü ise 1330 Megawatt’tır. Enerji üretimi ise saatte 6 milyar Kilowatt’tır. Ayrıca Keban, 2020 yıl itibariyle Türkiye’deki elektrik üretiminin %1,8’ini tek başına karşılamaktadır. Bu özelliği açısından da barajlar arasında öne çıkmaktadır. Ayrıca hem daha önce bahsettiğimiz 3 il hem de Türkiye geneline su vermesi açısından da önemlidir.
3 İli Besleyen Barajlar Arasında Bir Yapı: Karakaya Baraj Gölü
Karakaya hem bir baraj hem de bir hidroelektrik santralidir. Bu baraj da Fırat Nehri üzerine kurulu bir barajdır. Diyarbakır’ın Çüngüş ilçesi sınırlarında yer almaktadır. Barajın temel hedefi ise elektrik üretimidir. Bu amaçla 1976-1987 yılları arasında yapılmıştır. Bu yapı diğer barajlar arasında farklı bir özelliği ile de öne çıkmaktadır. Çünkü bu devasa yapı inşa edilirken çevredeki köyler boşaltılmıştır.
Karakaya’nın gövde hacmi toplamda 2 milyar metre küptür. Yapının toplam göl alanı ise 268 bin metre karedir. Ayrıca bu göller üzerinde 2 tane de köprü bulunmaktadır. Bunlar; Kömürhan ve İsmet Paşa köprüleridir. İçerisinde barındırdığı bu köprüler açısından da diğer barajlar arasında farklı bir seviyededir. Bu ve benzeri özellikleri ile ön plana çıkan bir yapıdır.
Ankara’daki Barajlar Arasında Bir Süper Star: Hirfanlı Baraj Gölü
Hirfanlı Barajı; Ankara, Kırıkkale ve Kırşehir İlleri arasında yer alan bir barajdır. Ancak konum itibari ile Ankara ve Kırşehir’e daha uzaktır. Tam olarak ise Kırşehir’in Şereflikoçhisar bölgesinde bulunmaktadır. 1953-1959 yılları arasında devlet eliyle inşa edilen barajın temel amacı ise taşkın kontrolü ve enerji üretimidir. Bu yönüyle de diğer barajlar arasında farklılık göstermektedir.
Yapının gövdesi kaya dolgudur. Bu özelliği açısından da en sağlam barajlar arasında bulunmaktadır. Ayrıca gövde hacmi 2 milyar metre küptür. Bunlara ek olarak ise akarsu yatağından sadece 78 metre yüksekliktedir. Bu yükseklik en düşük yüksekliklerden biridir. Ancak buna rağmen baraj, 128 Megawatt gücündedir. Bu güçle yılda saatlik olarak 400 Gigawatt’lık bir elektrik üretimi yapmaktadır.
Samsun’da Bulunan Bir Baraj: Altınkaya Baraj Gölü
Altınkaya Barajı, büyüklüğü 100 kilometre karenin üzerinde olan 5. Büyük barajdır. Bu özelliği sayesinde de büyük barajlar sıralamamızda yer almaktadır. Bu yapı Samsun İli sınırları içerisinde bulunmaktadır. Ayrıca bu yapı Karadeniz Bölgesi’nin de en büyük barajıdır. Barajın toplam kurulu gücü ise 702,5 Megawatt’tır.
Bu yapı aynı zamanda hem sulama hem de elektrik üretimi için kullanılmaktadır. Yapının ortalama elektrik üretimi ise saatlik 889,6 kilowatt’tır. Bu enerji günlük 244 bin kişinin elektriğini karşılamaktadır. Barajın göl alanı 118,3 kilometre kare olup Kızılırmak Nehri üzerindedir.
Görüldüğü gibi Türkiye’de birçok önemli baraj bulunmaktadır. Bunlar, hem o çevre de yaşayan insanlara hem de Türkiye’nin geri kalanına enerji ve su sağlamaktadır. Bu bakımdan bu barajlar çok kıymetlidir. Sizler de bu ve benzeri bilgiler için bizleri hem sitemizden hem de sosyal medya hesaplarımızdan takip edebilirisiniz. Bilgiyle kalıp mutlu olmanız dileğiyle.