İnsanların büyük bir çoğunluğu uzay hakkında ilginç bilgiler öğrenmek ister. Dolayısıyla da uzay konusu çok merak edilmiştir. Bu yüzden de popüler kültürde yeri olan bir konudur. Televizyonlarda, sosyal medya platformlarında ve daha birçok yerde uzay hep merak edilen bir başlıktır. Bu yüzdende bu konuda olan gelişmeler sıkça gündeme getirilir.
Ancak bu bilgiler yanında bir de uzay hakkında ilginç sorular da bulunmaktadır. İşte biz bu yazımızda sizlere bu bilgilerden bahsedeceğiz. Ancak burada yer alan uzay ile ilgili ilginç bilgiler kısa bir şekilde toplanmıştır. Bu bilgilerin içerisinde yıldızlardan karadeliklere, güneş patlamalarından manyetik alanlara kadar birçok bilgi bulacaksınız. O zaman hazırsanız başlayalım.
Uzay ile İlgili İlginç Hikayeler; Ay Günün Birinde Bizi Terk Edecek Mi?
Ay nedeniyle gerçekleşen gelgitler enerjiye sahiptir. Ancak bu enerji bir yerden geliyor olmalı. Bu kaynak, Dünya’nın dönüşüdür. Bu yüzden de dünya yavaşlamak zorundadır. Fizik yasalarına göre Dünya ve Ay arasındaki toplam açısal momentum sabit kalmalıdır. Bu yüzden milyarlarca yıldır Ay’ın yörüngesi büyümektedir.
Peki bu yörünge günün birinde Ay’ın Dünya’dan kaçmasını sağlayacak kadar büyüyebilir mi? İşte uzay hakkında ilginç bilgiler arasına girebilecek bir bilgi. Dünya’nın dönüşü tamamen dursa, Ay dünyadan 87 Dünya çapı kadar uzaklaşırdı. Ancak şu anda 60 Dünya yarıçapı mesafededir. Hesaplamalara göre 94 dünya yarıçapından daha yakın olan yörüngeler dengelidir.
Yani teorik olarak Ay, Dünya’dan kaçamaz. Ancak bu mesafe kadar gitmesi için de yaklaşık 15 milyar yıl geçmesi gereklidir. Oysa dünyanın zaten 5 milyar yıllık ömrü kaldı. Yani Ay dünyadan 75 dünya yarıçapına fazla uzaklaşamaz. Dolayısıyla bu konu uzay ve gezegenler hakkında ilginç bilgiler öğrenmek isteyenler için son derece ilgi çekicidir. Son olarak Dünya’nın ekseninin 1-2 milyar yıl içinde kaotik hale geleceğini de söyleyelim.
Uzay Hakkında Bilgiler; Karadelikler Çarpıştığında Ne Oluyor
Çarpışan karadelikler çok güçlü kütle çekimsel dalgalar yayıyor. Karadelikler evrenin bağımsız bölgeleridir ve olay ufku adı verilen görünmez, tek yönlü bir sınırla tanımlanırlar. Bu sınırı geçebilirsiniz ancak geri dönüş yoktur. Dolayısıyla bu konu uzay hakkında ilginç bilgiler listesinde üst sıralardadır. Ayrıca karadelikler, devasa yıldızlar öldüğünde ortaya çıkar.
Bunun yanı sıra karadelikler, diğer yıldızları, karadelikleri ve yıldızlararası gazı yutarak büyürler. Karadeliklerde çiftyıldız sistemleri gibi ikili olarak bulunabilirler. Böyle bir durumda zamanla bu ikili birbirine yaklaşır. Bu yaklaşma sonucu yörüngeleri uzay-zamanı güçlü bir şekilde bozar. Bir su birikintisinin üzerinde olan dalgalara benzer bir şekilde kütle-çekim dalgaları yayarlar.
Yayılan bu dalgalarında yardımıyla karadelikler birbirine daha fazla yaklaşır. Böylelikle birbirlerinin çevresinde daha hızlı dönmeye başlarlar. Bu durum bize uzay hakkında ilginç bilgiler verir. Eninde sonunda bu iki kara delik birbirine değer. Olay ufukları iki su damlası bir gibi birleşir. Ortaya devasa bir kütle-çekimsel dalga ve momentum patlaması çıkar. Geride ise daha büyük kütleye sahip tek bir karadelik kalır.
Uzay Hakkında İlginç Bilgiler; Güneş Sisteminin Merkezi Neresi?
Astronomların bu soruya faydalı bir yanıt vermek için başvurdukları yöntem, kütle merkezini kullanmaktır. Bu noktada Güneş Sistemi’nin içinde bulunduğu uzay hakkında ilginç bilgiler ortaya çıkmaktadır. Güneş, gezegenler ve Güneş Sistemi’ndeki tüm cisimlerin kütlesini dengelemektedir. Böyle bir durumda belirli bir yöntem izlenmektedir. Tüm bu cisimleri tek bir nokta üzerinde duran bir platformun üzerine koyduğunuzu düşünün.
Daha sonra iğneyi platformunun altında, platform tam bir dengeye gelene kadar gezdirin. Dengenin sağlandığı nokta sistemin kütle merkezidir. Şimdi bu modeli üç boyuta taşıyalım. Kütle merkezi önemlidir. Çünkü kütle çekimi denklemlerine göre bütün cisimler yörüngelerinde dolanırken bu merkez yerinde kalır. Dolayısıyla burada kütle-çekimsel uzay hakkında ilginç bilgiler yatmaktadır.
Güneş çok büyük kütleli olduğundan, kütle merkezinin Güneş’e yakın bir noktada olması doğaldır. Aslında bu nokta Güneş’in içerisinde kalıyor. Ancak bu denge uzaklardaki kütlelere de son derece duyarlıdır. Örnek olarak; 2003’te Güneş Sistemi’nin dış sınırlarının yakınlarında keşfedilen küçük bir gezegen verilebilir. Bu gezegen kütle merkezinin yerini 16 km kadar değiştirmiştir.
Uzay Hakkında İlginç Bilgiler Biraz Tuhaf; Yıldızlar Gezegenlere Dönüşebilir Mi?
Baştan cevabımızı söyleyelim. Hayır her yıldız gezegene dönüşemez. Sadece kahverengi cüce olarak adlandırılan özel türden olan yıldızlar gezegene dönüşebilir. Ancak bu durum yıldız ve gezegen terimlerini çok geniş anlamda kullanırsak doğrudur. Bu da bizlere yıldızlar ve uzay hakkında ilginç bilgiler vermektedir. Ayrıca kahverengi cüceler en az kütleli yıldız türüdür.
Kütleleri Jüpiter’in 13 ila 80 katı kadardır. Bu yüzden normal yıldızlarda olduğu gibi bir hidrojen nükleer füzyonu gerçekleştiremezler. Kahverengi cücelerde normal yıldızlar gibi parlar. Ancak çok solukturlar ve kahverengi cüceler zamanla hidrojen yakıtlarını tüketir. Dolayısıyla soğur ve kararırlar. Bu noktada onları bir gezegen gibi düşünebiliriz. Her ne kadar bir gezegen gibi görünmese bile bir kahverengi cüce kendi yıldız sisteminin merkezinde oturmaya devam eder.
Böyle bir yıldız sistemi artık, soğuk gezegenin çevresinde dönen daha küçük gezegenlerden ibaret olur. Bazı bilim insanları yıldız ve gezegen terimlerini daha dar anlamda tanımlıyor. Bu durumda, yıldızlar ve uzay ile ilgili bilgiler kısaca bu şekilde özetlenebilir. Bu yüzden de kahverengi cüceleri yıldız ve gezegen olarak sınıflandırılıyorlar. Bu cisimleri kendilerine özgü bir kategoride değerlendiriyorlar.
Uzay Hakkında İlginç Bilgiler; Niye Tüm Gezegenlerin Manyetik Alanları Yok
Bir gezegenin manyetik alanı, içerisinde yer alan akışkanların hareketiyle oluşur. Ancak bu akışkanlar elektriksel olarak iletken olan bölgede yer almalıdır. Böyle bir hareket yoksa veya bu hareketler yeterince sert değilse, o gezegenin manyetik alanı oluşmaz. Bu durumda uzay hakkında ilginç bilgiler arasındadır. Dünya için bu bölge, büyük ölçüde demir ve nikelden oluşan sıvı dış çekirdektir.
Elektriği iyi ileten bir maddenin içinde manyetik alan çizgileri, madde parçacıklarına bağlı kalırlar. Bu yüzden bu akışlar bir manyetik alanı bükebilir veya kesebilir. Manyetik alanın sürekliliğini de bu süreçler sağlar. Burada uzay hakkında ilginç bilgiler yatmaktadır. Bu hareketi ortadan kaldırırsanız manyetik alan sönümlenir ve yok olur.
Dünya için bu sönümlenme süreci 30.000 yıldır. Güneş Sistemi’ndeki diğer kayaç gezegenlerinde metalik sıvı çekirdekleri bulunmaktadır. Ancak sadece Merkür’ün manyetik alanı vardır. Mars ve Venüs’ün sıvı çekirdeklerindeki akımlar yeteri kadar güçlü değildir. Bu yüzden onlar ve etraflarındaki uzay hakkında ilginç bilgiler şu anda yoktur. Ancak Mars’ın bir zamanlar bir manyetik alanı olduğunu biliyoruz. Aynı şey Ay içinde geçerlidir.
Korkutucu Uzay Hakkında İlginç Bilgiler; Güneş Patlaması Elektronik Şeyleri Bozar Mı?
Güneş patlamaları sonucu ortaya çıkan enerji yüklü parçacıklardır. Bu parçacıklar uydulara zarar verebilir veya çalışmalarını aksatabilir. Uzayda bulunan elektronik cihazlar genelde onları X ışınına karşı koruyan bir kalkana sahiptir. Ancak bir patlama sırasında Güneş’ten fırlayıp gelen parçacıklar bazen bu kalkanı geçebilir. Bu durum da uzay hakkında ilginç bilgiler vermektedir.
Bu parçacıklar, elektronik devrelerin içine girebilir ve mikroişlemci hafıza birimlerini bozabilir. Ayrıca yarı iletken devrelerde bir hal değişimine neden olur. Çoğu problem elektronik cihazları kapatıp açarak çözümlenebilir. Fakat bazı durumlarda devreler kalıcı hasar alır. Çoğu Güneş püskürmesinde en çok korkulan şey X sınıfı püskürmelerdir.
Çünkü bu püskürmelerde ortaya çıkan parçacıklar enerji yüklüdür. Bu püskürmeler ortalama her ay gerçekleşmektedir. Ancak Güneş minimum aktivite dönemindeyken bu sayı düşmektedir. Dolayısıyla bu durumda güneş ve uzay hakkında ilginç bilgiler vermektedir. Son olarak güneşin minimum aktivite döneminden 2024-2026 yılları arası çıkması bekleniyor. Dolayısıyla bu zamanlar da Güneş patlamaları, zararlara neden olacaktır.
Uzay Hakkında İlginç Bilgiler Dışında Bir Bilgi; Roketler Neden Beyaz Tasarlanıyor?
Roketlerin dışının beyaz olmasının nedeni, roketin gövdesindeki ısı emilimini minimum düzeye indirmektir. Yakıtlarını çok düşük sıcaklıklarda tutan roketlerde bile problemler çıkmaktadır. Burada küçük bir sıcaklık artışı bile sıvı yakıtı gaza dönüştürür. Bu durumda roketler ve uzay hakkında ilginç bilgiler içermektedir.
Avrupa’nın kullandığı Ariane 5 roketi Güney Amerika’daki Fransız Guyanası’nda fırlatılıyor. Bu yüzden bu sıcak iklimde roketin içinin ısınmasını engellemek büyük önem taşıyor. Ancak roketin dışını beyaza boyamak roketin ağırlığını artırmak anlamına geliyor. Oysa roketlerin mümkün olduğunca hafif olması gerekiyor. Bu yüzden boyama işlemi gerçekten işe yarıyorsa yapılıyor.
Roketlerin bir bölümü beyaz bir bölümü başka bir renk olabiliyor. Ayrıca geri kalan kısmı ise yapının orijinal renginde bırakılabiliyor. Dolayısıyla görüldüğü gibi uzay hakkında ilginç bilgiler dediğimizde birçok örnek vardır. Ayrıca son bir örnek olarak; elektron roketi tamamen siyahtır. Çünkü bu roket karbon fiberden meydana gelmiştir.